Powołanie inteligencji jako sfery naukowej i artystycznie twórczej, organizującej życie polityczne i społeczne oraz gospodarcze nastąpiło dopiero po reformacji. Ci głosiciele czystej zasady ewangelicznej ginęli w walce z dyktaturą duchową jeden po drugim, aż przyszedł wielki reformator Marcin Luter i przywrócił światu wolność chrześcijańską.